Ngày 1/5 là ngày quốc tế lao động, đây là ngày lễ kỷ niệm và cũng là ngày hành động của phong trào công nhân quốc tế và của người lao động.
Tại thành phố công nghiệp lớn Chicago vào năm 1886, Đại hội Liên đoàn Lao động Mỹ thông qua nghị quyết, trong đó nêu rõ: “Từ ngày 1/5/1886, người lao động sẽ làm việc 8 giờ.” Sở dĩ chọn ngày 1/5, vì đây là thời điểm bắt đầu một năm kế toán tại các xí nghiệp, nhà máy ở Mỹ. Lúc này sẽ hình thành hợp đồng mới giữa công nhân và chủ.
Nửa cuối thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản bước sang giai đoạn độc quyền, đẩy mạnh quá trình sản xuất công nghiệp, tăng cường cường độ lao động, chủ yếu ở các nước Mỹ, Đức, Anh, Pháp…Chính bởi sự bóc lột giai cấp công nhân ngày càng tăng cao nên mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản với công nhân lao động ngày càng trở nên gay gắt. Điều này dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh nổ ra ở các quốc gia lớn, nổi bật nhất là ở Mỹ. Trong các cuộc đấu tranh này, vấn đề thời gian làm việc có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Từ ngày 1/5 đến ngày 4/5/1886, giới công nhân ở khắp các nhà máy lớn nhỏ trên toàn nước Mỹ tổ chức đình công, nhằm gây áp lực yêu cầu giảm giờ làm việc. Cuộc biểu tình đầu tiên diễn ra tại Chicago với lượng người tham gia lên đến hơn 40 nghìn người. Theo đó, số người này nghỉ kiên quyết không đến nhà may. Sự việc này đã lôi kéo một số lượng lớn những công nhân ở các thành phố, quận huyện khác tham gia, 250 nghìn người xuống đường biểu tình, mít tinh hô vang khẩu hiệu: “Không người thợ nào làm quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ vui chơi!”. Cũng trong thời điểm đó, tại nước Mỹ đã nổ ra 5000 cuộc bãi công với hơn 340.000 công nhân tham gia. Ở Washington D.C, New York, Baltimore, Boston, có đến hơn 125.000 công nhân thực hiện mít tinh biểu tình đòi giảm giờ làm.
Trước sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cùng với ý chí mãnh liệt của công nhân, giới chủ liền tìm cách để kìm hãm phong trào này. Theo đó, họ câu kết với cảnh sát, xả súng liên tục vào đoàn người biểu tình, khiến vô số người chết và bị thương. Rất nhiều người đứng đầu bị bắt. Tuy nhiên, với ý chí quyết tâm của mình, cuối cùng giới chủ cũng phải thuận theo nguyện vọng của công nhân.
Sau 3 năm từ thảm kịch tại Chicago ấy, vào ngày 20/6/1889 Quốc tế cộng sản II họp tại Paris. Dưới sự lãnh đạo của Frederic Engels, Quốc tế cộng sản tại Đại hội lần thứ nhất đã quyết định lấy ngày 1/5 làm ngày Quốc tế lao động để biểu dương lực lượng công nhân trên toàn thế giới. Thực hiện Nghị quyết của Quốc tế thứ II, ngày 1/5/1890, lần đầu tiên Ngày quốc tế Lao động được tổ chức kỷ niệm.
Ngày quốc tế lao động 1/5 mang ý nghĩa biểu dương lực lượng công nhân, thể hiện quyết tâm của họ. Đồng thời ngày lễ này cũng thể hiện được tinh thần đoàn kết cao của công nhân các nước trên toàn thế giới. Ngày 1/5 cũng biểu dương cho lực lượng lao động, cho hòa bình, tiến bộ xã hội.
Ở Việt Nam, ngày quốc tế lao động có ý nghĩa vô cùng to lớn. Sau khi Đảng cộng sản Đông Dương ra đời, giai cấp công nhân Việt Nam đã lấy ngày 1/5 để biểu dương giai cấp, làm ngày đỉnh cao cho phong trào công nhân đòi quyền tự chủ, tự do, giành độc lập và giành được những quyền lợi về kinh tế - xã hội.
Trước khi cách mạng tháng 8 thành công, giai cấp công nhân kỷ niệm ngày quốc tế lao động bằng hình thức rải truyền đơn trong bí mật. Từ năm 1936, sau thắng lợi của Mặt trận dân chủ Đông Dương và mặt trận bình dân Pháp, lễ kỷ niệm ngày 1/5 đầu tiên được tổ chức công khai tại thủ đô Hà Nội với sự có mặt của đông đảo tầng lớp nhân dân, công nhân. Ngay sau khi giành được độc lập, ngày 18/2/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 22c/NV/CC quy định, Quốc tế Lao Động là ngày lễ chính thức của nước ta.
Ngày nay, ngày quốc tế lao động 1/5 là ngày hội lớn không chỉ của công nhân Việt Nam mà còn của giai cấp công nhân trên toàn thế giới. Ngày lễ này biểu thị cho tình đoàn kết, hữu nghị giữa công nhân với nhân dân, giữa Việt Nam với những quốc gia khác, cùng mục tiêu đó là đấu tranh cho hòa bình, tự do và tiến bộ xã hội.Ngày giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Lễ hội Đền Hùng hoặc Quốc giỗ là một ngày lễ của Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống của Người Việt tưởng nhớ công lao dựng nước của Hùng Vương. Nghi lễ truyền thống được tổ chức hàng năm vào mùng 10 tháng 3 Âm lịch tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và được người dân Việt Nam trên toàn thế giới kỷ niệm và tôn kính. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (đợt 1) và UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể.
Theo Ngọc phả Hùng Vương chép thời Hồng Đức hậu Lê thì từ thời nhà Tiền Lê, nhà Lý, nhà Trần rồi đến Hậu Lê các vua và nhân dân địa phương đều đến lễ bái các vua Hùng. Từ thời xưa, các triều đại quân chủ và phong kiến Việt Nam đã quản lý Đền Hùng theo cách giao thẳng cho dân sở tại trông nom, sửa chữa, cúng bái, tổ chức ngày giỗ Hùng Vương thứ 18 vào ngày 11 tháng 3 âm lịch; đổi lại dân địa phương được triều đình miễn cho những khoản thuế ruộng cùng sưu dịch và sung vào lính.
Sang thế kỷ 20, năm 1917 triều vua Khải Định, Bộ Lễ chính thức gửi công văn ghi ngày 25 tháng 7 phái quan hàng tỉnh của tỉnh Phú Thọ lấy ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch thì cử hành "quốc tế" hàng năm, tức là sức cho các quan phải mặc phẩm phục lên đền Hùng thay mặt triều đình Huế cúng tế.
Bia Hùng Vương từ khảo tại đền Thượng do Tham tri, Hữu tuần phủ Phú Thọ là Bùi Ngọc Hoàn soạn, cho biết: “Năm Khải Định thứ hai, tức năm 1917 lịch dương, Tuần phủ Phú Thọ là Lê Trung Ngọc có công văn xin Bộ Lễ ấn định lấy ngày mồng 10 tháng 3 hàng năm làm ngày Quốc tế, tức trước ngày giỗ Hùng Vương thứ 18 một ngày, ngày 11 tháng 3, do dân sở tại cúng tế”. Đây cũng là cứ liệu xác tín nhất để xác định rõ ràng ngày lễ chính thức Giỗ Tổ Hùng Vương 10 tháng Ba âm lịch chỉ được ban hành từ hoàng triều Khải Định.
Ngày 10 tháng Ba từ đó được dùng cho toàn quốc. Sau khi nền cộng hòa thành lập, chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra Sắc lệnh, xem ngày 10 tháng Ba là một trong những ngày lễ chính thức của quốc gia, các công chức được nghỉ lễ có hưởng lương. Trong lễ Giỗ Tổ năm Bính Tuất (ngày 11 tháng 4 năm 1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh dự Lễ giỗ Tổ Hùng Vương tại Việt Nam học xá (nay là khu vực Trường Đại học bách khoa Hà Nội). Cũng trong ngày này, thừa ủy quyền Chủ tịch Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Huỳnh Thúc Kháng thay mặt Chính phủ lên làm lễ dâng hương tại Đền Hùng, đã dâng 1 tấm bản đồ Tổ quốc Việt Nam và 1 thanh gươm quý nhằm tế cáo với Tổ tiên về đất nước đang bị Pháp xâm lăng và cầu mong Tổ tiên phù hộ cho quốc thái dân an, thiên hạ thái bình cùng nhau đoàn kết, đánh tan giặc xâm lược, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.
Quốc gia Việt Nam Cộng hòa tại Miền Nam Việt Nam cũng đã ghi nhận ngày 10 tháng Ba là ngày nghỉ lễ chính thức cho đến năm 1975.
Từ năm 2001, ngày giỗ tổ Hùng Vương trở thành quốc giỗ nước Việt Nam sau thời kỳ Đổi mới dù nét văn hóa và tín ngưỡng này không sâu đậm và phổ biến tại Nam Việt Nam.Từ năm 2007, ngày 10 tháng 3 Âm lịch hàng năm là ngày nghỉ lễ. Lễ hội đền Hùng những năm lẻ sẽ do tỉnh Phú Thọ đứng ra tổ chức. Các năm chẵn sẽ có quy mô ở các cấp trung ương. Lễ hội đền Hùng không chỉ diễn ra ở khu di tích lịch sử đền Hùng Phú Thọ mà sẽ diễn ra ở nhiều địa phương trong cả nước như Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đà Nẵng.v.v.
UNESCO đã công nhận "Tín ngưỡng thờ cúng vua Hùng" là "kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại" vào ngày 6 tháng 12 năm 2012.
Lễ hội diễn ra vào ngày 10 tháng 3 âm lịch, tuy nhiên, lễ hội thực chất đã diễn ra từ hàng tuần trước đó và kết thúc vào ngày 10 tháng 3 âm lịch với lễ rước kiệu và dâng hương trên đền Thượng.
Có 2 lễ được cử hành cùng thời điểm ngày chính hội tại đền Hùng:
Lễ rước kiệu vua: Đám rước kiệu, nhiều màu sắc của rất nhiều cờ, hoa, lọng, kiệu, trang phục truyền thống xuất phát từ dưới chân núi rồi lần lượt qua các đền để tới đền Thượng, nơi làm lễ dâng hương.
Lễ dâng hương: Người hành hương tới đền Hùng chủ yếu vì nhu cầu của đời sống tâm linh. Mỗi người đều thắp lên vài nén hương khi tới đất Tổ để nhờ làn khói thơm nói hộ những điều tâm niệm của mình với tổ tiên. Theo quan niệm của người Việt, mỗi nắm đất, gốc cây nơi đây đều linh thiêng và những gốc cây, hốc đá cắm đỏ những chân hương.
Phần hội có nhiều trò chơi dân gian. Đó là những cuộc thi hát xoan (tức hát ghẹo), một hình thức dân ca đặc biệt của Phú Thọ, những cuộc thi vật, thi kéo co, hay thi bơi trải ở ngã ba sông Bạch Hạc, nơi các vua Hùng luyện tập các đoàn thủy binh luyện chiến.